Hòa Âm Nâng Cao: Bí Quyết Dùng Hợp Âm Tăng (+), Giảm (dim), Sus
Mục Lục
- “Gia Vị” Của Hòa Âm: Hiểu Về Hợp Âm Nghịch
- Hợp Âm Tăng (+): Tạo Sự Bất Ngờ & Kịch Tính
- Hợp Âm Giảm (dim): Cầu Nối Của Sự Bất Ổn
- Hợp Âm Sus: Nghệ Thuật Của Sự Chờ Đợi & Giải Quyết
- Khi Nào Nên Dùng “Gia Vị” Này?
1. “Gia Vị” Của Hòa Âm: Hiểu Về Hợp Âm Nghịch
Nếu các hợp âm trưởng và thứ là “đồ nội thất” cơ bản của ngôi nhà âm nhạc, thì các hợp âm nghịch chính là những món “đồ trang trí” tinh xảo, tạo ra điểm nhấn và phong cách riêng.
Đây là bước tiếp theo trong hành trình tư duy đệm hát, nơi bạn được trao một bảng màu hòa âm tinh tế để tạo ra sức hút và chiều sâu. Bài viết này sẽ tập trung vào 3 loại “gia vị” đặc biệt, đều là các Hợp Âm Nghịch có ba nốt:
- Hợp Âm Tăng (Augmented, +)
- Hợp Âm Giảm (Diminished, dim)
- Hợp Âm Trì Hoãn (Suspended, sus)
2. Hợp Âm Tăng (+): Tạo Sự Bất Ngờ & Kịch Tính
Hợp âm Tăng giống như một “gia vị” lạ, tạo ra một màu sắc căng thẳng ngắn nhưng đầy kịch tính, thường được dùng để tạo sự bất ngờ trước khi chuyển đến một hợp âm quan trọng. Nó được cấu tạo gồm quãng 3 trưởng và quãng 5 tăng.
- Ứng dụng phổ biến: Hợp âm Tăng được dùng nhiều nhất ở H.A III+ (Bậc III Tăng) trong Thang Âm Thứ Cổ Điển.
- Móc nối: H.A III+ này thường được dùng để móc nối với H.A V trưởng hoặc H.A I. Ví dụ: Trong giọng Am cổ điển, H.A III+ là C+ (C tăng), được dùng để tạo sự hút về H.A E (V trưởng) hoặc H.A Am (I).
3. Hợp Âm Giảm (dim): Cầu Nối Của Sự Bất Ổn
Nếu hợp âm Tăng tạo sự kịch tính, thì hợp âm Giảm tạo ra cảm giác “chơi vơi”, bất ổn. Chính sự bất ổn này biến nó thành một “cầu nối” hòa âm cực kỳ hiệu quả. Nó được cấu tạo gồm quãng 3 thứ và quãng 5 giảm.
- Nguyên tắc vàng: Hợp âm Giảm nên được dùng ở thể đảo 1 (khi nốt Bass là âm 3 của H.A). Điều này làm cho hợp âm nghe mượt mà hơn. (Ví dụ: H.A Bdim được dùng với nốt D ở bè Bass, ký hiệu Bdim/D).
- Các loại thường dùng:
- H.A VIIdim (Bậc VII Giảm): Được dùng thường xuyên trong cả thang âm trưởng và thứ. Nó thường móc nối với H.A I hoặc H.A VI. (Ví dụ Giọng C: VIIdim là Bdim, dùng Bdim/D, móc nối với H.A C hoặc H.A Am).
- H.A IIdim (Bậc II Giảm): Dùng trong thang âm thứ. Nó thường móc nối với H.A IV. (Ví dụ: Trong giọng Am, H.A IIdim là Bdim, dùng Bdim/D, móc nối với H.A Dm).
4. Hợp Âm Sus: Nghệ Thuật Của Sự Chờ Đợi & Giải Quyết
Hợp âm Sus là bậc thầy của việc tạo ra sự “chờ đợi” và “giải quyết”. Nó trì hoãn sự thỏa mãn của người nghe, tạo ra một cảm giác mong ngóng rồi vỡ òa trong cảm xúc.
Bản chất của nó là một nốt nhạc “trì hoãn” việc xuất hiện của một nốt trong hợp âm gốc. Quá trình này luôn diễn ra với ba bước chặt chẽ:
- Đón trước (Preparation): Nốt nhạc của H.A trước đó được ngân dài hoặc lặp lại (làm tiền đề cho nốt “sus”).
- Trì hoãn (Suspension): H.A Sus xuất hiện, tạo ra sự căng thẳng.
- Giải quyết (Resolution): Nốt “sus” sẽ đi xuống bậc 2 để trở về nốt mà nó đã “trì hoãn” (ví dụ: sus4 về nốt 3, sus2 về nốt 1).
5. Khi Nào Nên Dùng Các “Gia Vị” Này?
Việc sử dụng các hợp âm này giống như cách một đầu bếp nêm gia vị: đúng lúc, đúng liều lượng.
- H.A Tăng và Giảm thường được dùng như những hợp âm lướt, tạo màu sắc ngắn ở những phách yếu để tạo sự hút về hợp âm chính.
- H.A Sus thường được dùng ở những vị trí cần sự nhấn mạnh, tạo cảm giác lắng đọng, thường là ở cuối câu hoặc cuối bài hát (trên H.A V hoặc H.A I).
Việc hiểu và vận dụng được các hợp âm này chính là bước đi quan trọng để bạn từ một “thợ đàn” trở thành một “kiến trúc sư hòa âm”, có khả năng tự mình “trang trí” cho tác phẩm của mình.
